Tutulmalar (2020)

2020 YILINA AİT TUTULMALAR

 

10/11 Ocak Yarı Gölgeli Ay Tutulması ** 5/6 Haziran Yarı Gölgeli Ay Tutulması

 21 Haziran Halkalı Güneş Tutulması ** 5 Temmuz Yarı Gölgeli Ay Tutulması

30 Kasım Yarı Gölgeli Ay Tutulması ** 14 Aralık Tam Güneş Tutulması

TAM TUTULMA

PARÇALI TUTULMA

http://www.astrosurf.com/cidadao/animations.htm

HALKALI TUTULMA

 

 

Tutulmalar çok eskiden beri bilinen gök olaylarıdır. Yer, Ay ile birlikte Güneş çevresinde  yörüngesel hareketlerini yaparken Güneş'e dönük yüzleri aydınlık, öbür yüzleri karanlıktır ve karanlık tarafta uzayda birer gölge konisi oluştururlar. Bunlardan birinin gölge konisinin diğeri üzerine düşmesi için bu üç cismin yaklaşık aynı doğrultuya gelmiş olmaları gerekir. Bu da ancak Ay'ın yeniay ve dolunay evrelerinde mümkün olur.

 

 

http://astronomyonline.org/SolarSystem/LunarEclipse.asp

 

Eğer Ay'ın yörünge düzlemi, tam olarak Yer'in yörünge düzlemi ile çakışık olsaydı; her yeniay evresinde Güneş tutulması, her dolunay evresinde de Ay tutulması meydana gelirdi. Fakat her iki yörünge düzlemi arasında 5° lik bir açı vardır ve tutulmalar ancak özel bazı koşulların sağlanması sonucu meydana gelir. Bu özel koşullar bugün çok iyi bilinmektedir  ve gelecekte olacak tutulmalar önceden çok duyarlı şekilde hesap edilmektedir. Ay'ın  gölgeden geçiş biçimine göre  yarıgölgeli,  parçalı veya tam Ay tutulması meydana gelir.

 

http://csep10.phys.utk.edu/astr161/lect/time/eclipses.html

 

Tam tutulma, parçalı tutulma ve halkalı tutulma olmak üzere, üç tür Güneş tutulması vardır. Ay'ın gölge konisinin tepesi Ay'dan yaklaşık 375000 km uzakta bulunur. Ay'ın Yer yüzeyine uzaklığı 350000 km ile 400000 km arasında değişir. Ay, Yer'e en yakın olduğu zaman gölge konisinin tepesi Yer'in içinde kalır. Koninin Yer Küre ile arakesiti, bozulmuş bir elips şeklindedir.Genişliği en fazla 270 km olabilir. Bu, gölge konisi ile Yer kürenin arakesit çapıdır. Bu gölgenin Yer üzerindeki ilerleme hızı 30 km/dak. dır. Buna göre, Yer üzerinde belli bir yerde tutulma süresi en fazla 270:30=9 dakika olur. Halkalı tutulma ise en fazla 11 dakika sürer.

Yer üzerinde tam gölge konisinin içinde kalan yerlerdeki gözlemciler için Ay diski, Güneşi tam olarak örter ve bir  Tam Güneş tutulması olur. Yarı gölge konisi içinde kalan bölgelerde, Parçalı Güneş tutulması izlenir. Ay, Yer'den çok uzak olduğu zaman tutulma konumu gerçekleşirse, koninin ancak uzantısı Yer'e ulaşabilir. Bu uzantı koni içinde kalan yerlerden, Güneş'in kenarı halka şeklinde görülür. Buna, halkalı Güneş tutulması denir. Kimi zaman halkalı başlayan bir tutulma daha sonra gölge konisinin tepesinin Yer'e değmesi ile tam Güneş tutulmasına ve onun ötesinde tekrar halkalı Güneş tutulmasına dönüşür.

Bu tip tutulmaya Hibrit GÜneş Tutulması denir.

http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/solar/solecl.html

 

Tutulmaların Tekrarı: Bir tutulmanın ortalama 6585 gün (18 yıl,11.3 gün) sonra aynı şekilde tekrar meydana geleceği Babilliler tarafından hesap edilmiştir. Bu süreye bir Saros Dönemi denir. Geçmişte meydana gelen bir tutulmanın aynen tekrarı için bu gök cisimlerinin yeniden aynı konum şartlarınn sağlanması gerekir. Genel olarak tutulmanın olabilmesi için, Ay'ın yeniay veya dolunay evresinin zamanı ile düğümlerden geçme zamanı birbirine yeteri kadar yakın olmalıdır. Ay, bir ejder ayı(=27.2122gün ) sonra aynı düğüm noktasında, bir kavuşum ayı (=29.5306 gün) sonra da aynı evrede olur.

Örneğin Ay tutulması dolunay evresinde ve düğümler çizgisinde olur. Ay'ın tekrar dolunay evresinde görülebilmesi için, kavuşum ayı'nın bir tam katı kadar zamanın , Ay'ın tekrar düğümler çizgisinde bulunması için de ejder ayı süresinin bir tam katı kadar zamanın geçmesi gerekir. Ayrıca Yer ile Ay arasındaki uzaklığın gözönüne aldığımız tutulmadaki uzaklık kadar olması gerekir. Bunun için de Ayrıksıl Ay(=27.5545 gün)  süresinin herhangi bir tam katı kadar sürenin geçmesi lazımdır. Bütün bu hesaplamalar sonucunda bir tutulmanın aynen tekrarı için gereken süre ortalama 6585.34 gün'dür. Bu ise yaklaşık 223 kavuşum ayı, 242 ejder ayı ve 239 ayrıksıl ay eder.

Güneş tutulması içinde Ay yeniay evresinde olmak kaydıyla yukarıdaki açıklamalar geçerlidir.

Kaynak: Astronomi ve Uzay Bilimleri ders kitabı Tekışık Yayınları:420 1996

sayfa başı

10/11 Ocak 2020

Yarı Gölgeli Ay Tutulması  (Tutulan kısmın oranı %92)

Hava açık olduğu takdirde ülkemizden izlenecektir.

   

Kuzey Amerika'nın kuzey batısı Malenezya, Mikronezya, Avustralya’nın büyük bir bölümünde tutulma devam ederken Ay batacak. Tutulmanın tamamı: Asya,Avrupa, Afrika’nın büyük bir kısmında izlenecek. Afrikanın batı kısımları Atlas Okyanusu ve Kuzey Amerika'nın kuzey  doğusu Güney Amerika’nın doğusunda Ay tutulmuş olarak doğacak. Tutulma görseli  için tıklayınız.
 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulmanın Başlangıcı 20:06
Tutulmanın Ortası 22:10
Tutulmanın Bitişi 00:14

 

   
   
 

5/6 Haziran 2020

Yarı Gölgeli Ay Tutulması (Tutulan kısmın oranı %59)

Hava açık olduğu takdirde ülkemizden izlenecektir.

   

Büyük Okyanus'un batısında,Malenezya, Mikronezya, Avustralya’nın ve Asya’nın en doğusunda tutulma devam ederken Ay batacak. Tutulmanın tamamı: Avusturalya’nın büyük bir kısmı Asya,Türkiye, Arab yarımadası, Afrika’nın doğu kısmında izlenecek. Avrupa’nın çoğunlukla kuzeyi, Afrika’nın batısı, Atlas Okyanusu, G.Amerika’nın doğusunda Ay tutulmuş doğacak. Tutulma görseli için tıklayınız.
 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulmanın Başlangıcı 20:43
Tutulmanın Ortası 22:25
Tutulmanın Bitişi 00:07

 

   
   
 

Halkalı Güneş Tutulması (Tutulan kısmın oranı %99)

 Hava açık olduğu takdirde ülkemizden parçalı (kısmî) tutulma olarak izlenecektir.

   

Batı ve Güneyi hariç  Afrika, Güneydoğu Avrupa, Ortadoğu, Kuzeydoğu Rusya hariç Asya, Endonezya, Mikronezya. Halkalı tutulma orta Afrika, Arap yarımadası’nın güneyi, güney Asya, Çin, Büyük Okyanus’un batısı. Tutulma görseli ve İstanbul animasyonu.
 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulma Başlangıcı (parçalı) 06:46
Halkalı Tutulmanın Başlangıcı 07:48
Halkalı Tutulmanın Ortası 09:41
Halkalı Tutulmanın Sonu 11:32
Tutulmanın Bitişi 12:34

 

   
   
 

5 Temmuz 2020

Yarı Gölgeli Ay Tutulması (Tutulan kısmın oranı %38)

Ülkemizden izlenemeyecektir.

   

En batısı hariç Afrika ve Avrupa'nın batısında tutulma devam ederken Ay batacak. Tutulmanın tamamı:Afrikanın batısı Atlas Okyanusu, Kuzeyi dışında  Amerika kıtası’nda izlenecek. Büyük Okyanus,Polinezya ve Yeni Zelenda’ da Ay tutulmuş doğacak. Tutulma görseli için tıklayınız.
 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulma Başlangıcı 06:04
Tutulmanın Ortası 07:30
Tutulmanın Bitişi 08:55

 

   
   
 

sayfa başı

30 Kasım 2020

Yarı Gölgeli Ay Tutulması (Tutulan kısmın oranı %85)

Ülkemizden izlenemeyecektir.

   

Avrupa’nın en kuzey batısı, Atlas Okyanusu, Güney Amerika’da tutulma devam ederken Ay batacak. Tutulmanın tamamı:Kuzey Amerika, Okyanusya, Kuzey doğu Asya’dan izlenecek. Avustralya Malenezya;Orta ve kuzey-batı  Asya’da Ay tutulmuş doğacak. Tutulma görseli için tıklayınız.
 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulmanın Başlangıcı 10:30
Tutulmanın Ortası 12:43
Tutulmanın Bitişi 14:55

 

   
 

14 Aralık 2020

Tam Güneş Tutulması (Tutulan kısmın oranı %102)

 Ülkemizden izlenemeyecektir.

   

Parçalı Tutulma: Büyük Okyanus, Kuzeyi dışında Güney Amerika, Antarktika, Afrika’nın güney batı ucu. Tam tutulma hattı : Büyük Okyanus’un güneyi, Şili, Arjantin, Atlas Okyanusu’nun güneyi. Tutulma görseli ve animasyonu için tıklayınız.

 

TUTULMANIN EVRESİ SAATİ (TSİ)
Tutulma Başlangıcı 16:34
Tam Tutulmanın Başlangıcı 17:33
Tam Tutulmanın Ortası 19:18
Tam Tutulmanın Sonu 20:54
Tutulmanın Bitişi 21:53

 

   
   
 

sayfa başı