Gözünüzde kalıcı hasarlara sebep olabileceği için Güneş'e asla çıplak gözle bakmayınız.
Merkür gezegeninin Güneş diski önünden geçişi, profesyonel bir Güneş filtresi kullanmadan izlenmemelidir.
Son olarak 9 Mayıs 2016 tarihinde ülkemizden izlenmiş olan Merkür geçişi, 11 Kasım 2019 Pazartesi günü kısmen izlenebilecektir. Ortadoğu, Avrupa'nın tamamına yakını, Afrika, Grönland'ın güneyi, Antarktika, Güney Amerika, Alaska hariç Kuzey Amerika, Okyanusya'nın büyük bölümü ve Yeni Zelanda'dan izlenebilecek geçiş, ülkemiz için öğleden sonra saat 15:35'te başlayacak olup, hava şartlarına bağlı olarak günbatımına kadar (İstanbul için 17:53) kısmen gözlenebilecektir. Bir Güneş filtresi kullanmak şartıyla; teleskop veya dürbünle bakıldığında dahi, Merkür gezegeni Güneş'in çapının 1/194'ü kadar olması nedeniyle ancak küçük siyah bir nokta gibi görünecektir.
Gezegenlerin Güneş diskinin önünden geçmesi bir çeşit tutulma gibi düşünülebilir. Böyle bir geçişin Dünya'dan bakıldığında sadece iç gezegenler Merkür ve Venüs için olanaklı olduğu açıktır. Gezegen geçişleri Güneş tutulmaları kadar sık tekrarlanan olaylar değildir. Her yüzyılda ortalama 13 Merkür, çok daha ender olarak da her yüzyılda sadece 2 Venüs geçişi gerçekleşir. Merkür geçişini tarihte ilk kez Fransız gökbilimci Gassendi 1631 yılında gözlemiştir.
Fred Espenak'ın 1601-2300 yılları arası için hazırladığı Merkür Geçişleri Kataloğu'na bakıldığında, toplam 94 Merkür geçişinin 31 tanesinin Mayıs, 63 tanesinin ise Kasım ayında olduğu görülmektedir. Bunun nedeni, Merkür gezegeninin yörüngesinin Dünya'nın yörüngesiyle 7 derecelik bir açı yapmasıdır, Merkür Güneş'in çevresinde dolanırken her yıl yaklaşık bu tarihlerde (8 Mayıs veya 10 Kasım civarı) Dünya ile birlikte aynı anda ekliptik (Dünya'nın yörünge düzlemi) düzlemi üzerinde yer alır. Eğer bu tarihlerin birinde Merkür alt kavuşumda ise Merkür geçişi gerçekleşir. Merkür Kasım geçişleri sırasında Güneş'e en yakın konumundadır ve bu sırada görünen diskinin çapı 10 yay saniyesidir. Mayıs geçişleri sırasında Güneş'e en uzak konumunda olduğu için Dünya'dan bakıldığında 12 yay saniyesi büyüklüğünde görülür. Merkür Mayıs ayında Güneş'e en uzak konumunda olduğundan daha yavaş hareket etmektedir. Bu durum Merkür geçişi için uygun şartların oluşabileceği sırada Dünya ile Merkür'ün aynı zamanda ekliptik düzlemi üzerinde bulunma olasılıklarını düşürmektedir. Kasım geçişleri 7, 13 veya 33 yıllık aralıklarla, Mayıs geçişleri ise 13 veya 33 yıllık aralıklarla gerçekleşir.
2001 - 2100 yılları arasında meydana gelecek Merkür geçişi tarihleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Referanslar
- eclipse.gsfc.nasa.gov
- eclipwise.com
- tug.tubitak.gov.tr
