Neowise (C/2020 F3) Kuyruklu Yıldızı

Kuyruklu Yıldız Nedir?

Kuyruklu yıldızlar sıradan göktaşlarından farklı olmayan bir kaç kilometre çapında basit gök cisimleridir. Ancak göktaşlarının aksine, parlak renklere ve uzun kuyruklara sahiptirler. Bunun sebebi, kuyruklu yıldızı oluşturan göktaşının, kaya ve metal ile birlikte bol miktarda su, azot, metan veya karbondioksit buzu içermesi ve Güneş'e yaklaştıkça tüm bu buzların buharlaşarak göktaşının çevresini sarıp, gidiş yönünün aksine bir kuyruk yapısı oluşturmasıdır.

Aşırı eliptik yörüngelere sahip olan kuyruklu yıldızlar, kimi zamanlarda ısınıp, buharlaşmaya başlayacak kadar Güneş'e yaklaşırken, dolanım sürelerinin büyük çoğunluğunda ise Güneş'ten uzak, dondurucu sıcaklıklardaki Kuiper Kuşağı ve ötesinde yer alırlar. Kimi zaman da, bir yıldızın yakınımızdan geçişi nedeniyle Güneş Sistemi'ni çepeçevre saran Oort Bulutu'ndaki stabil yörüngelerinden koparak sistemimizin içlerine doğru yol alırlar. Sıcaklığın bu kadar düşük olduğu bir bölgede sadece su değil, bizim gaz olarak bildiğimiz maddeler de donarlar. Bir kuyruklu yıldız, Neptün'ün ötesindeki yörüngesinden Güneş Sistemi'nin içlerine doğru ilerledikçe ısınmaya başlar. Kuyruklu yıldız üzerindeki azot buzu kaynayarak buharlaşmaya başlarken, yüzeydeki toz ve diğer cisimlerle birlikte kuvvetle dışarı püskürerek, Güneş'ten yayılan yıldız rüzgarının etkisiyle Güneş'in aksi yönde bir kuyruk oluşturur. Güneş ışığı bu kuyruktaki toz ve gaz moleküllerinden yansıyarak kuyruklu yıldızın görüntüsünü meydana getirir. Görünen kuyruk, kuyruklu yıldızın hareket yönünün aksine değil, Güneş'in aksi yönüne doğru uzar. Bunun nedeni, Güneş kaynaklı yıldız rüzgarıdır.

Kuyruklu yıldızların içerdiği su buzu dahil bu buzlar, milyarlarca yıl önce çarpışmaların çok daha yoğun olduğu dönemlerde gezegenimizin suya kavuşmasını sağlamıştır. Hatta kimi bilim insanlarına göre, kuyruklu yıldızların üzerindeki organik ve yaşam için gerekli inorganik maddeler sayesinde yeryüzünde yaşamın ortaya çıkması mümkün olmuştur.

Neowise (C/2020 F3) Kuyruklu Yıldızı

27 Mart 2020 tarihinde gök bilimciler tarafından NEOWISE (uzay teleskobu sayesinde keşfedilen Neowise (C/2020 F3), parabolik bir yörüngeye sahip, yaklaşık 5 km çapında bir kuyruklu yıldızdır. 31 Mart 2020'de bir kuyruklu yıldız olarak sınıflandırıldı ve 1 Nisan'da NEOWISE olarak adlandırıldı. Keşfedildiğinde Güneş'ten yaklaşık 300 milyon km (2 AU), Dünya'dan ise 250 milyon km (1,7 AU) uzaklıktaydı. 3 Temmuz 2020'de Güneş'e en yakın geçişini (43 milyon km) yapan Neowise, 23 Temmuz 2020'de gezegenimize en yakın geçişini gerçekleştirecek ve Dünya'ya 103 milyon kilometre (0.69 AU) kadar yaklaşacak. Neowise kuyruklu yıldızı Güneş etrafındaki 1 turunu yaklaşık 6900 yılda tamamlıyor. Araştırmalar Neowise'ın çekirdeğinden 10°'lik bir uzanıma sahip olan kuyruğunun toz, iyonize gaz ve sodyumdan oluştuğunu ortaya koyuyor.

Fotoğraf telif : Stefan Ziegenbalg

Bir kuyruklu yıldız Güneş'e doğru yaklaştığında 2 farklı kuyruk gözlenebilir. Toz partiküllerinden oluşan gri-renkli bir kuyruk ve iyonize gazdan oluşan mavimsi bir kuyruk. Toz kuyruk her zaman kavisli bir yapıdayken, iyonize kuyruk Güneş'in ters istikametindedir.
Orijinal görsel telif : Sergey Prokudin-Gorsky

Neowise (C/2020 F3) Kuyruklu Yıldızını Gözlemlemek

1997 yılındaki Hale-Bopp kuyruklu yıldız geçişinden bu yana, kuzey yarıküreden gözlenen en parlak kuyruklu yıldızlardan biri olan Neowise, -meteorolojik gözlem şartlarının elverdiği ölçüde- çıplak gözle gözlemlenebilecektir. Şehir ışıklarının yol açtığı ışık kirliliği problemi, gözlem şartlarını olumsuz etkileyebilen önemli bir faktördür.

Neowise pratik olarak, Güneş battıktan yaklaşık olarak 1 saat kadar sonra kuzeybatı ufkuna doğru Büyükayı takımyıldızının altında görülebilir. Kuyruklu yıldız 26 Temmuz'a kadar Güneş'in sağ tarafında yer alırken, bu tarihten sonra Güneş'in sol tarafında gözlenmeye başlayacaktır.

Tablodaki değerler İstanbul ili için hesaplanmıştır. heavens-above.com sitesinden farklı gözlem konum ve zamanları için sorgulama yapılabilir.


23.07.2020 saat 21:30, İstanbul şehri için örnek gözlem konumu.

Neowise (C/2020 F3) yörüngesi (13.07.2020 taihindeki konumu itibariyle)

kaynaklar

  • kozmikanafor.com
  • nasa.gov
  • heavens-above.com
  • theskylive.com
  • stellarium-web.org
  • discovermagazine.com
  • simg.de
  • wikipedia
  • forbes.com